فن مادربرد یکی از اجزای اصلی سیستم خنک‌سازی مادربرد است که در مدل‌های جدید مادربرد، علاوه بر خنک‌سازی، امکانات دیگری هم برای آن در نظر گرفته شده است.

یکی از این قابلیت‌های جدید، نورپردازی RGB در مادربرد است که امکان تنظیم و سفارشی‌سازی انواع نورپردازی‌ها را برای کاربر فراهم می‌کند.

این قابلیت به خصوص در کاربردهای گیمینگ برای گیمرها بسیار جذاب است و اغلب آن‌ها به دنبال مدل‌های جدید مادربرد هستند که از پورت RGB پشتیبانی کند.

علاوه بر این، فن مادربرد در مدل‌های جدیدتر، از قابلیت تنظیم سرعت بر اساس دمای پردازنده و سایر تراشه‌ها برخوردار است و مکانیزم های جدیدی جهت کاهش صدا و نویز فن به کار گرفته شده است.

هرچند تغییر رنگ مادربرد با سفارشی‌سازی نورپردازی RGB آن، یک قابلیت ظاهری و غیرضروری است اما برای گیمرها از اهمیت بالایی برخوردار است.

فن مادربرد چیست؟

همان‌طور که گفتیم، فن مادربرد یکی از اجزای سیستم خنک‌کننده مادربرد است. هرچند پردازنده CPU، GPU و خود کیس کامپیوتر هم داری فن‌های جداگانه‌ای هستند اما مادربرد هم می‌تواند از اتصال فن‌های اضافی برای خنک‌سازی قطعات خود پشتیبانی کند.

قطعات مادربرد در اثر استفاده طولانی‌مدت و پردازش‌های سنگین، داغ می‌شوند و داغ شدن تراشه‌ها به معنی افزایش احتمال خرابی آن‌ها است. در صورتی که از فن مادربرد استفاده شود، این خرابی‌ها کاهش خواهد یافت.

فن مادربرد علاوه بر خنک‌سازی، در صورتی که از نورپردازی RGB در مادربرد پشتیبانی کند، می‌تواند به عنوان یک قطعه جذاب با افکت‌های نوری خیره‌کننده هم استفاده شود. اتصال فن RGB به مادربرد همانند سایر فن‌ها است و تفاوتی از نظر روش اتصال بین آن‌ها وجود دارد.

در اصل باید بگوییم که برای اتصال فن مادربرد به دانش خاصی نیاز نیست و خود کاربران هم می‌توانند این کار را انجام دهند.

ابتدا اجازه دهید در مورد انواع فن مادربردکه بیشتر معطوف به مدل‌های دارای   RGB  می‌شود توضیحاتی را ارائه دهیم:

1. فن مادربرد RGB با کانکتورهای 3 پین

این نوع فن‌ها معمولاً با عنوان فن‌های DC شناخته می‌شوند. این فن‌های RGB عموماً با ولتاژ کنترل می‌شوند.

این فن‌ها از نظر قیمت ارزان‌تر از سایر مدل‌های فن مادربرد هستند، با این حال به عقیده برخی از کاربران عملکرد آن‌ها هم تا حدی ضعیف‌تر است. همچنین صدای این فن‌ها در هنگام چرخش بیشتر است.

فن‌های مادربرد می‌توانند انواع مختلفی داشته باشند. برخی همراه با کیس کامپیوتر هستند و برخی دیگر باید جداگانه تهیه شوند.

با این حال، در کل سه نوع فن RGB وجود دارد که می‌توان آن‌ها را به مادربرد متصل کرد. پشتیبانی مادربرد از RGB پیش‌نیاز اصلی برای اتصال این نوع فن‌ها است.

اتصال این مدل فن‌ها تنها زمانی امکان‌پذیر است که کانکتور مادربرد شما دارای سه پین باشد. از نظر ظاهری، کانکتور یک فن RGB 3 پین در مقایسه با یک فن 4 پین کوچک‌تر است. در این مادربردها، سه سوراخ مربعی شکل در جلو و سه سیم اتصال در پشت مادربرد وجود دارد.

وجود سه پین در کانکتور این فن‌ها دلیل خاصی داشته و سیم هر پین به رنگ مشخصی است. رنگ مشکی برای زمین، رنگ قرمز برای تغذیه و رنگ زرد برای اندازه‌گیری سرعت است.

2. فن مادربرد RGB با کانکتورهای 4 پین

این فن‌ها معمولاً با عنوان فن‌های PWM یا Pulse Width Modulation شناخته می‌شوند. این نوع خاص از فن‌ها دارای سرعت بالاتری بر حسب دور در دقیقه هستند. اگر برآیند نظرات کاربران حرفه‌ای کامپیوتر را بررسی کنید خواهید دید که طرفداران فن‌های 4 پین بیشتر از فن‌های 3 پین است.

دلیل این مسئله توان بیشتر، سرعت چرخش بیشتر و نویز کمتر آن‌هاست. همچنین وجود قابلیت PWM در این فن‌ها باعث می‌شود که صدای آن‌ها به مراتب کمتر شده و سرعت فن به صورت هوشمند بر اساس دمای قطعات تنظیم گردد.این نوع خاص از فن‌ها دارای سرعت بالاتری بر حسب دور در دقیقه هستند. اگر برآیند نظرات کاربران حرفه‌ای کامپیوتر را بررسی کنید خواهید دید که طرفداران فن‌های 4 پین بیشتر از فن‌های 3 پین است.

این نوع فن تنها زمانی برای اتصال قابل‌استفاده است که به طور خاص چهار کابل در کانکتور مربوط به آن روی مادربرد وجود داشته باشد. این کانکتورها دارای چهار سوراخ مربعی شکل و چهار سیم در پشت هستند.

سیم چهارم در این نوع کانکتورها مربوط به قابلیت PWM است که برای تنظیم سرعت موتور فن و کاهش صدای آن استفاده می‌شود. هدر RGB مادربرد در این نوع فن‌ها دارای 4 پین است اما باید دانست که فن‌های 4 پین را می‌توان به هدرهای 3 پین هم متصل کرد اما عکس این قضیه امکان‌پذیر نیست.